Tweeëneenhalve week geleden lukte het me nog om op de laatste dag de tentoonstelling “Gerrit Dou – The Leiden Collection from New York” te bezoeken. Gelukkig dacht ik er nog op de laatste dag aan om even langs te wippen (dat doe je toch in een museum?).
Gerrit Dou begon als veertienjarig jongetje in 1628 als eerste leerling van Rembrandt. Gaandeweg ontwikkelde hij zich tot een befaamd portretschilder, die buitengewoon hoge prijzen kreeg voor zijn werken. Daar waar Rembrandt voortdurende financiële problemen kende, eindige Dou zijn leven als een rijk man. Een eigen huis met atelier aan het Galgewater, drie huizen aan het Kort Rapenburg en 12.000 gulden in contanten, dat was zijn nalatenschap. Wat dat betreft deed hij het beter dan menig schilder, die nu als grootmeester te boek staat.
Dou was een fijnschilder, wiens portretten klein waren. Dat was een kenmerk van zijn werken. Nooit grote werken met een forse streek, altijd klein en fijn. Daarom kon je bij de entree van de Lakenhal ook een loepje krijgen om de uiterst fijne penseelstreek te kunnen bewonderen.
Dat Dou indertijd in trek was kun je nu nog zien doordat zijn werken in het Uffizi in Florence, in het Louvre en in veel andere gerenommeerde musea te zien zijn.
Naast portretten schilderde Dou ook veel dagelijkse taferelen, zoals een haringverkoopster. Ook deze doeken waren zeer in trek. Kenmerk van Dou was dat hij buitengewoon natuurgetrouw schilderde. Feitelijk kon je zijn hand niet herkennen, in tegenstelling tot bv. Rembrandt. Dat zorgde ook voor de kentering in de waardering voor zijn werk. Want later werd het van belang gevonden dat de schilder juist zijn persoonlijkheid en innerlijke gevoelens moest tonen. Het natuurgetrouw weergeven van de werkelijkheid werd niet meer interessant gevonden. En zo verdween Gerrit Dou eigenlijk al vroeg uit beeld, in tegenstelling tot veel van zijn tijdgenoten.
Gelukkig komt de waardering voor zijn immense vakmanschap weer langzaam terug. En was ik blij dat ik nog net die bijzondere kleine kabinetwerkjes heb kunnen zien, want voorlopig komen ze niet meer naar Nederland terug.