In “De officier” van Robert Harris wordt het verhaal vertelt van de veroordeling van Alfred Dreyfus wegens spionage voor de Duitsers. Deze zaak speelt in de jaren negentig van de negentiende eeuw en is echt gebeurd. De affaire Dreyfus heeft indertijd voor veel ophef en beroering gezorgd, zowel in Frankrijk als in het buitenland. Het wordt ook beschouwd als het grootste politieke schandaal en de beroemdste gerechtelijke dwaling uit de geschiedenis.

Robert Harris vertelt het verhaal vanuit het standpunt van Georges Picquart, die van 1895 tot 1897 hoofd was van de afd. Statistiek, een mooie naam voor de geheime dienst. Alle in het boek voorkomende personen en gebeurtenissen zijn echt. Harris heeft alleen het verhaal in een romanvorm gegoten om het goed te kunnen vertellen.

Het verhaal begint op 5 januari 1895 als kapitein Dreyfus in het openbaar wordt gedegradeerd bij de École Militaire. Picquart, dan nog majoor, is hier ooggetuige van. Halverwege dat jaar wordt hij benoemd tot hoofd van de afd. Statistiek (geheime dienst) en bevorderd tot kolonel.

Vanaf dat moment werkt hij zich in in de werkwijze van geheime diensten en spionage. Langzamerhand komt hij er achter dat er is geknoeid met de bewijzen tegen Dreyfus en dat de echt schuldige spion nog gewoon in het Franse leger rondloopt. Maar als hij probeert zijn meerderen hierover te informeren stuit hij op een muur van onwil.

Harris beschrijft in zijn boek nauwgezet de weg die Picquart aflegt om de onschuld van Dreyfus aan te tonen. Hij doet dit op een heldere wijze, zodat we stap voor stap kunnen meelopen op het pad. We voelen bijna lijfelijk de tegenwerking die Picquart ondergaat, tot aan het weg promoveren naar Tunesië aan toe. Het is een spannend boek, hoewel de afloop natuurlijk bekend is. Maar de spanning zit hem vooral in de manier waarop de bureaucratie te werk gaat en hoe die nietsontziend alles, die niet past, opzij blaast. Tegelijkertijd krijgen we een goed tijdsbeeld van het toenmalige Frankrijk, de machtsverhoudingen, de nog steeds gevoelde haat tegen de Duitsers (die de Fransen in 1870-1871 in de pan hakten) en een bloeiend anti-semitisme (Dreyfus was jood).

“De officier” is geen thriller in de zin van spannende acties, achtervolgingen, schietpartijen e.d. Het is wel een thriller in de zin van goed gebruikte logica om tegenzetten van de tegenstander te ontmantelen en langzaam het pad naar de waarheid op te gaan. Om, uiteindelijk, na ruim vier jaar terecht te komen bij de gratieverlening aan Dreyfus door de president van de Franse republiek.

Het boek is een absolute aanrader voor mensen, die van geschiedenis en van waarheidsvinding houden. Het is ook een aanrader voor mensen, die van een goed geschreven boek houden.