The Image As Burden is de titel van de grote overzichtstentoonstelling van Marlene Dumas in het Stedelijk Museum Amsterdam, nog te zien tot en met 4 januari 2015.

Wat zegt ons dat, zo’n titel. Betekent letterlijk “het beeld als last”. Dumas bedoeld er mee dat beelden, in welke vorm dan ook, altijd een politieke betekenis hebben. Vanuit ons eigen denken, met onze eigen vooroordelen, vullen wij een betekenis in. Zij noemt dat “de psychologie van het kijken”.

En de grote, ik mag wel zeggen heel grote, tentoonstelling is daar een mooi voorbeeld van. Want kijk maar eens naar het beeld hierboven, met de titel “The Image As Burden”. Een man draagt een vrouw. Wat zien we hierin? Een beeld van een dode, zoals we die dagelijks in het journaal zien. Of iemand die rouwt om zijn geliefde. Wellicht een associatie met het lijden van Christus. Wat doet het met ons, wat vragen we ons af. Dat is wat Dumas met haar werken probeert te bereiken.

Zo laat deze tentoonstelling heel veel thema’s en motieven zien, die Dumas gebruikt. Vaak gebruikt ze nieuwsfoto’s als basis voor een schilderij, zoals een dode terrorist. Maar evengoed is ze bezig met het naakte lichaam. Waar begint de begeerte, waar de schaamte. Wanneer is het erotisch, wanneer pornografisch. Feitelijk is de toeschouwer als beschouwer degene, die de betekenis toekent. Bekend is het schilderij van haar dochter, “The Painter”, dat je hiernaast ziet. Feitelijk een kind met handen, rood van de verf. Maar evengoed kun je hier iets dreigends in zien, rode handen met bloed, wat is er gebeurd. We weten het niet, maar we vullen het in met onze eigen gedachten.

Om deze tentoonstelling echt op waarde te kunnen schatten is het wel nodig om een paar keer te gaan. Want er hangt zo veel dat je op een gegeven moment helemaal vol loopt en niets meer ziet (figuurlijk gesproken dan). Persoonlijk vind ik een aantal werken van Dumas absoluut topwerk, omdat het je inderdaad in aanraking brengt met je eigen gedachten. Want wat te denken van dit schilderij hieronder. Wat zie je hier en wat denk je dat het is. Vul maar in……