Vorige week zag ik de Leidse kunstenaar Izaak Zwartjes druk bezig met het afbreken van zijn kunstwerk “Safehouse Rulo i.s.m. de Barmhartige Samaritaan“. Het was een constructie van oude materialen, waaruit een onderkomen tevoorschijn was gekomen. Het kunstwerk was onderdeel van de Mensenrechten-Kunstroute Amnesty Leiden.
Het is een kenmerkend werk van Zwartjes. Door gebruik te maken van afval, oude roestige voorwerpen bouwt hij iets nieuws. Veel mensen vinden het afschuwelijk maar misschien is dat ook wel de bedoeling van de kunstenaar. Niet alles moet mooi zijn, want onze wereld toont heel veel rafelinge randjes. Zoals in dit geval de wereld van de vluchtelingen. Een ander kenmerk van Zwartjes is dat hij vaak zelf ook nog een aantal dagen in zijn eigen kunstwerk woont.
Ik maakte voor het eerste kennis met Zwartjes, toen ik nietsvermoedend de hal van het Cobra Museum binnenliep, in 2009. Daar stond “Exodus”, een soloexpositie. Grauwe donkere figuren die er uit zagen als trollen of andere kwaadaardige wezens, bevolkten de vloer in een soort oorlogssetting. Het werk maakte onmiddellijk indruk op mij, ik had nog nooit zoiets gezien. Unieke figuren, apocalyptische visioenen, het leken wel oorlogsslachtoffers, half ontbonden piloten en soldaten, gemaakt van mest, staal, hout, textiel, plastic, karton en purschuim.
Daarna kwam ik Zwartjes weer tegen bij Beelden in Leiden 2013. Indertijd was ik betrokken bij de organisatie van deze unieke buitenexpositie en de curator had Zwartjes benaderd om ook mee te doen. Zwartjes liet met een vrachtwagen een stapel oude spoorbielzen aanrukken en ging daarmee aan de slag. Daarmee bouwde hij “Basic Construction III“. Het commentaar was niet mals, rotzooi, noem je dit kunst, wanneer komt de vuilniswagen.
Maar toch zat er een schoonheid in het werk. Als je aan het eind van de middag ervoor ging staan, dan ging aan de overkant, door het gebladerte van de bomen, de zon onder. En de zonnestraaltjes die het werk oplichtten zorgden voor een magische sfeer. Alsof de Kelten ieder ogenblik tevoorschijn zouden komen. Of je kreeg er visioenen bij van Game of Thrones.
En dan zag ik hem nu weer bezig met zijn werk voor Amnesty. Een bevlogen en betrokken kunstenaar met een geheel eigen unieke handtekening. Een kunstenaar waar Leiden trots op mag zijn.
