In de loop der jaren heb ik veel boeken gelezen van John le Carré. Hij wordt beschouwd als de allerbeste schrijver van spionageromans van zijn tijd. Misschien wel aller tijden. Zo staat geschreven in Time. Zijn meesterwerken speelden zich af ten tijde van de Koude Oorlog, in de jaren 60 en 70. Le Carré werkte zelf tot begin jaren 60 voor verschillende Britse inlichtingendiensten, MI5 en MI6. Hij kon dus putten uit eigen ervaring.

Ik kan me nog heel goed herinneren dat ik zijn eerste boek las, Tinker Tailor Soldier Spy (“Edelman, bedelman, schutter, spion” in het Nederlands). Dat was mijn eerste kennismaking met George Smiley, de hoofdpersoon in veel van zijn boeken. Daarna volgden nog een hele reeks van zijn romans, zowel Engels- als Nederlandstalig. Van de bibliotheek maar ook uit de boekwinkel. Naarmate Le Carré ouder werd werd hij ook steeds kritischer op de inlichtingendiensten, maar ook op de Britse politiek. Daardoor veranderde ook de teneur in zijn latere boeken. Twee jaar geleden overleed Le Carré op 88-jarige leeftijd.

Dit jaar verscheen dan zijn laatste boek, Silverview. Voor zijn dood had hij aan zijn zoon gevraagd om het onvoltooide manuscript af te maken, maar toen zijn zoon het vond bleek dat het al helemaal af was. Het was een compleet verhaal, dat alleen wat redactie werd vroeg.

“Op een regenachtige ochtend om tien uur beende in het Londense West End een jonge vrouw in een ruimzittend jack en met een wollen sjaal om haar hoofd resoluut door de storm die door South Audley Street raasde. Ze heette Lily en ze verkeerde in een emotionele spanning die af en toe omsloeg in verontwaardiging”.

Zo begint Silverview met een beeld van een klassiek regenachtig en grauw Londen en maken we kennis met Lily. Ze heeft een buggy bij zich met daarin haar zoontje Sam. Ze zoekt een adres en moet daar een gesloten envelop van haar moeder afgeven die door de bewoner, de heer Proctor, gelezen moet worden. Dan krijgt ze te horen dat ze een mondelinge boodschap naar haar moeder moet terugbrengen. Die boodschap is “een volmondig ja op alles. Driemaal ja dus”. En zo komen we terecht in de duistere wereld van de inlichtingendienst.

Daarna maken we kennis met Julian Lawndsley, een 33-jarige boekhandelaar in een plaatsje aan zee aan de kust van East Anglia. Julian was een gerenommeerd beurshandelaar in Londen, maar had geen trek meer in die snelle wereld. Overigens had hij in korte tijd wel een vermogen verdiend. Julian maakt in zijn boekhandel kennis met ene Edward Avon, een vage man met veel kennis.

Silverview gaat vooral over de relatie tussen Julian en Edward. Edward blijkt een gepokte en gemazelde spion, die heel veel heeft meegemaakt. Het is het verhaal over de tegenstelling tussen onschuld en levenservaring. De vraag doemt op wat uiteindelijk je burgerplicht is en hoe je omgaat met je persoonlijke waarden. En, heel belangrijk, wanneer verlies je je geloof in je eigen land, in de instituties die je zo lang hebt gediend. Een heel belangrijk onderwerp, dat eigenlijk heel actueel is.

Silverview is een klein laatste meesterwerkje van John le Carré. Snel leesbaar met amper 200 bladzijden. Maar ook heel urgent en actueel.
De realisatie dat er geen nieuwe boeken meer van zijn meesterhand zullen verschijnen maakt mij een beetje verdrietig.