Gregoriaans zingen in Den Haag, wie zou dat nou niet willen….. Om dat te doen gingen we afgelopen zaterdag al vroeg op pad richting Hofstad. Want voor het zingen moesten we rond half twee bij de St. Jacobuskerk zijn. Klein probleem was dat de treinen tussen Leiden en Den Haag niet reden vanwege het treinongeluk. Het weer was net niet geschikt om op de fiets te stappen, iets te veel wind en de temperatuur was ook niet denderend. Dan maar de laatste keus, de auto. Vanwege lunchtijd en even door de stad lopen gingen we tegen tienen richting mooie stad achter de duinen.

Tot onze grote verrassing was het heel goed mogelijk om op de Koninginnegracht te parkeren. Ruimte genoeg en nog verrassender was dat het parkeertarief 0,00 euro bedroeg. Dat was dus mooi meegenomen. Lekker even rondgelopen door de stad. Lange Voorhout met het statige hotel Des Indes, beeld van Thorbecke, de Hofvijver, even langs boekhandel Paagman (met als aankoop “Al wat schittert” van Eleanor Catton), dan naar die prachtige oude Passage met die heerlijke oude sfeer, met uiteraard een bezoekje aan mijn favoriete winkel P.W. Akkerman (voor al uw schrijfwaren) om vervolgens op zoek te gaan naar een lunchplekje. De terrassen waren wat koel en winderig, maar terug op het Lange Voorhout bleek het terras van de Haagsche Eet- en Drinkgelegenheid De Posthoorn lekker in het zonnetje te liggen. En de wind was daar minimaal. Dus daar lekker genoten van een klassiek uitsmijtertje.

Ja, maar waar blijft nu het Gregoriaans zingen in Den Haag

Terechte vraag, want nu komt het hoofdmenu in zicht, het Gregoriaans zingen in Den Haag. We hoorden hier over toen Herman Finkers te gast was bij Arjen Lubach. Hij vertelde toen over de bijzonderheid van het Gregoriaans zingen en dat hij met een aantal mensen het idee om een hoogmis of eucharistieviering te maken waarbij iedereen mee zou kunnen zingen. Want heel, heel vroeger wat dit normaal. De kerkgangers zongen driftig mee in het Latijn wat ze helemaal niet begrepen. Maar het gaat dan om het samen zingen, de verbinding met elkaar. En zo kwam de “Missa in Mysterium” tot stand. Een eucharistieviering zonder voorganger, zonder moraal en uitleg. Een misoffer zonder persoonlijkheid.
Nou moet ik hier onmiddellijk bij aantekenen dat ik a-religieus ben opgevoed en opgegroeid. Alle kerkrituelen hebben voor mij dus geen betekenis en ik wilde deze Missa dan ook meemaken om te ervaren wat het betekent om samen Gregoriaans te zingen.
Deze hoogmis vind dit keer plaats op de 2e zondag van Pasen, oftewel 15 april in de St. Jacobuskerk.

Missa in Mysterium

Bij binnenkomst in de kerk krijgen we een klein boekje in handen gedrukt met daarin de hele kerkdienst, inclusief de Latijnse teksten (met vertaling), de gezangen, wat je moet doen (opstaan, weer gaan zitten, enz.), de lezingen. Deze lezingen worden gedaan door Herman Finkers, waarbij gekozen is voor het Twentse dialect. Dat klinkt vertrouwd in mijn oren, maar het is ook op verzoek van eerdere bezoekers. Want ze vinden het veel oorspronkelijker klinken en men luistert toch met iets meer inspanning. Eigenlijk zou iets dergelijks veel vaker plaats moeten vinden.
En dan klinkt de bel en zingen we de Introïtus ‘Iubilate’ en mogen we voor het eerst onze stem verheffen. En dan blijkt het nog niet zo eenvoudig om het Gregoriaans te zingen. Maar na verloop van tijd begin je het notenschrift te snappen en kun je zachtjes meezingen, met ruim duizend aanwezigen. Want ja, zoveel mensen zijn de kerk binnengestroomd. En na zo’n anderhalf jaar zingen we de laatste zin ‘Scimus Christum surrexísse a mórtu-is vere: tu nobis, victor Rex, miserére’ (oftewel ‘Nu weten wij, dat Christus uit de doden is verrezen. Gij, overwinnaar Koning, ontferm u over ons’).
Waarna de kerk weer leegstroomt.

Kroeg na Kerk

Geheel volgens traditie ga je na de kerkdienst richting café, meestal direct naast de kerk gelegen. Evenzo na het Gregoriaans zingen in Den Haag begeven we ons naar de kroeg. Niet direct naast de kerk maar in de foyer van de Koninklijke Schouwburg. Daar komen dan ook Herman Finkers, de hemelse zangeressen van Wishful Singing en de celebrant, pater Marc Loriaux osb, om samen na te praten over deze eeuwenoude traditie. Dit alles onder leiding van Annemiek Schrijver, presentator van het tv-programma De Verwondering.
Interessant om te horen hoe mensen dit gebeuren op verschillende manieren hebben ervaren. Leuk was ook dat een jongeman ietwat teleurgesteld was omdat hij toch meer cabaret had verwacht van Herman Finkers. Al snel na het begin van de kerkdienst kreeg hij door dat er iets niet klopte.

Wat vond ik er zelf van

Ondertussen bent u natuurlijk heel benieuwd wat ik er zelf van vond. Zoals eerder gezegd ben ik a-religieus, al vanaf mijn jongste jaren. Nooit opgegroeid in een gelovige omgeving. Wel eens, vele vele jaren geleden, naar een kerstmis geweest. Ik weet nog wel in welke kerk en met wie, maar van de dienst kan ik me weinig herinneren.
Deze gregoriaanse hoogmis heb ik wel als bijzonder ervaren, mede omdat je er een soort handleiding bij kreeg. Daardoor kun je het geheel goed volgen. Het gregoriaans zingen is heel bijzonder en klinkt bij tijd en wijle buitenaards. Zachtjes meezingen in het Latijn was ook bijzonder en de kroeg na afloop was heel interessant. Al met al was het een bijzonder ervaring die ik niet licht zal vergeten.